Erfrecht - Verklaring van behoud
We hebben in het verleden een reeks artikels gewijd aan het erfrecht. Vorig jaar hebben we ons verdiept in de veranderingen die het nieuwe erfrecht na 1 september van dit jaar zal brengen. We zagen eveneens welke overeenkomsten nu al mogelijk zijn en welke in de toekomst toegelaten zullen zijn. Maar wat moet of kun je nog doen, indien je van de oude regels wil gebruik maken ? In bepaalde gevallen kan het een groot verschil maken, het is dus zeker de moeite waard hierover na te denken. Heb je voor 1 september 2018 een schenking gedaan, dan moet je absoluut ten laatste op 1 september 2019 handelen, want daarna is het te laat. Dit is vooral belangrijk voor de mensen die reeds over hun nalatenschap nagedacht hebben en die hun successie gepland hebben. Laten we eens bekijken waarom dit belangrijk kan zijn.
Tot en met 1 september 2019!
IN GEVAL VAN VOORSCHOT OP ERFENIS
In het huidige erfrecht wordt ervan uitgegaan dat de erflater die een schenking doet, de bedoeling heeft de gelijkheid tussen al zijn erfgenamen te behouden. Deze schenking moet bijgevolg in de nalatenschap ingebracht worden, d.w.z. de schenking moet na het overlijden deel uitmaken van de te verdelen nalatenschap. In het nieuwe erfrecht is dit niet meer het geval. In het nieuwe erfrecht wordt de verplichting tot inbreng beperkt tot de afstammelingen. Lees hier om meer te weten over de verplichting tot inbreng. Wens je een schenking in de nalatenschap te laten inbrengen, dan kan dit, mits het afleggen van een ”verklaring van behoud”.
Naast het al of niet inbrengen van een schenking en de manier van inbrengen, heeft het nieuwe erfrecht ook nog een belangrijke invloed op de waarde van de schenking. Volgens de huidige regels wordt een schenking van roerende goederen (bijv. geld) gewaardeerd op de dag van de schenking. Bij een onroerend goed (bv. een woning), geldt de waarde op de dag van de verdeling van de erfenis en gebeurt de inbreng in natura (m.a.w. het vastgoed zelf).
Volgens de nieuwe regels, vanaf 1 september, worden alle schenkingen (roerend of onroerend) gewaardeerd op de dag van de schenking, en dan geïndexeerd tot de dag van het overlijden, om tot een actuele waardering te komen. Daarenboven wordt elke schenking in waarde ingebracht door een pure verrekening, dus niet meer in natura.
OVERZICHT
De volgende tabel geeft een vergelijking weer tussen het huidig en het nieuw erfrecht inzake schenkingen.
ENKELE VOORBEELDEN
Met enkele voorbeelden zal dit duidelijker worden. Een vader heeft in het verleden (op dezelfde dag) aan zijn twee kinderen een schenking gedaan.
Scenario 1
Peter kreeg een appartement van €100.000, Els kreeg €100.000 op haar rekening. Het appartement zal bij de verdeling worden geherwaardeerd, maar het geld niet. Veronderstel dat de waarde van het appartement ondertussen is gestegen tot €240.000. Peter moet dan aan Els €70.000 euro afstaan (de helft) van zijn meerwaarde (zie tabel). Na het overlijden van de vader zal Peter bijgevolg minder krijgen van wat nog te verdelen is. En als er te weinig om te verdelen is, zal Peter het vastgoed moeten teruggeven en kan hij het appartement verliezen. Dit verandert met het nieuwe erfrecht. De waarde van beide schenkingen wordt vastgelegd op de dag van de schenking.
Scenario 2
Stel dat Els van vader €250.000 op haar rekening kreeg (en niet €100.000 zoals hierboven in het eerste scenario). Dan zal bij overlijden van vader vóór 1 september, de waarde van de inbreng tussen broer en zus ongeveer gelijk zijn. Dit komt omdat het geschonken bedrag (€250.000) wordt vergeleken met waarde van het appartement op de dag van de verdeling van de erfenis (€240.000). Als vader overlijdt na 1 september is dit anders. Beide bedragen, €250.000 (voor Els) en €100.000 (voor Peter) worden geïndexeerd tot aan de dag van overlijden. Els zal dan €82.500 moeten afstaan.
Een ander voorbeeld.
U hebt twee kinderen met een groot leeftijdsverschil. De eerste heeft op zijn 25ste verjaardag al €200.000 op zijn rekening gekregen, de andere zal op dezelfde leeftijd hetzelfde krijgen. Dit zal echter pas binnen enkele jaren gebeuren, na de invoering van het nieuwe erfrecht. Maar met de nieuwe regeling is dat bedrag intussen geïndexeerd. Uw tweede kind zou dan €220.000 moeten krijgen om de gelijkheid tussen uw twee kinderen te bewaren. Maar misschien wilt u dit niet.
De voorbeelden tonen aan dat de huidige en de nieuwe regeling verschillend zijn. Wenst u bij het oude systeem te blijven, dan is dit mogelijk als u een verklaring van behoud indient bij een notaris.
EEN VERKLARING OF AKTE VAN BEHOUD
Indien je bij het oude systeem wenst te blijven, dan kun je - ten laatste op 1 september 2019 - bij een notaris een “verklaring van behoud” afleggen. Dit geldt voor alle schenkingen die vóór 1 september 2018 plaatsgehad hebben. Volgens een Koninklijk Besluit dat onlangs door de ministerraad goedgekeurd werd, moet deze verklaring door de notaris ingeschreven worden in het Centraal Register van Testamenten.
Wie reeds aan successieplanning gedaan heeft, loopt best vóór 1 september 2019 langs bij zijn notaris, om concreet te weten wat het nieuwe erfrecht in zijn eigen geval kan veranderen.
Wacht niet te lang. Voor wie op of na 1 september 2018 overlijdt en er is geen verklaring tot behoud afgelegd, worden de nieuwe regels op eerder gedane schenkingen toegepast.
EN NA 1 SEPTEMBER?
Schenkingen na 1 september 2018 vallen sowieso onder de nieuwe regels.
