Wat is een overlevingspensioen en wie heeft er recht op?
Wat als je met pensioen bent en je partner overlijdt? Heb je dan recht op een overlevingspensioen of niet? Er zijn twee mogelijkheden. Ontdek ze hier.
In dit artikel
Wat is een overlevingspensioen?
Het overlevingspensioen is een pensioenuitkering voor de nabestaanden van een overlijden. Het wordt ook wel weduwepensioen of weduwnaarspensioen genoemd.
Voorwaarden van een weduwe- of weduwnaarspensioen
Je moet getrouwd zijn
De algemene regel: je hebt enkel recht op een weduwe- of weduwnaarspensioen als jullie getrouwd waren. Wettelijk of feitelijk samenwonenden hebben dus geen recht op een overlevingspensioen.
Je moet minstens 49.5 jaar zijn
Sinds 2023 geldt voor het overlevingspensioen een minimumleeftijd van 49.5 jaar. Dit om te vermijden dat te jonge mensen te vroeg van de arbeidsmarkt verdwijnen. Deze minimumleeftijd evolueert naar 50 jaar in 2025 en 55 jaar in 2030.
Wanneer jij en je partner elk een eigen pensioen hadden, en dus geen gezinspensioen, dan valt het pensioen van de overleden partner gewoon weg. Als overlevende partner blijf je verder je eigen pensioen ontvangen aan het alleenstaandentarief.
Pensioen aanvullen met overlevingspensioen
Eigen pensioenbedrag lager dan 110% van het overlevingspensioen
Bedraagt het eigen pensioenbedrag aan alleenstaandentarief van de langstlevende partner minder dan 110% van het overlevingspensioen? Dan kan dit rustpensioen wel aangevuld worden met een overlevingspensioen tot aan het plafond van 110% van het overlevingspensioen, berekend op basis van een volledige loopbaan.
Eigen pensioenbedrag hoger dan 110% van het overlevingspensioen
Bedraagt het eigen rustpensioen van de overlevende partner meer dan 110% van het overlevingspensioen? Dan wordt het niet aangevuld en krijgt de overlevende partner gewoon zijn of haar pensioen aan het alleenstaandentarief.
Jullie hadden samen een gezinspensioen
In dit scenario ontvingen jullie samen als getrouwd koppel een pensioen aan het gezinsbedrag. Dit kan doordat één van de partners weinig of niet gewerkt heeft en dus weinig of geen pensioenrechten opgebouwd heeft. Heeft deze partner een pensioen dat lager ligt dan 25% van het pensioen van de andere partner? Dan gebeurt er een herberekening op basis van het gezinsbedrag. Het koppel krijgt dan 1,25 maal het bedrag van de partner met de meeste pensioenrechten.
Gezinspensioen berekend op pensioen weduwe of weduwnaar
Werd het gezinspensioen berekend op het pensioen van de overlevende partner- dus de partner met het hoogste pensioen? Dan schakelt hij of zij gewoon over van een gezinspensioen naar een alleenstaandenpensioen.
Gezinspensioen berekend op pensioen overleden partner
Werd het gezinspensioen berekend op het pensioen van de overledene partner? Dan krijgt de overlevende partner een overlevingspensioen dat overeenkomt met 80% van het gezinspensioen, op voorwaarde dat hij of zij geen eigen pensioenrechten opgebouwd heeft.
De overlevende partner heeft wel (beperkte) eigen pensioenrechten
Heeft de overlevende partner wel eigen pensioenrechten opgebouwd, zij het beperkte rechten, dan wordt het beperkte pensioen aangevuld met het overlevingspensioen tot het plafond van 110% van het overlevingspensioen, berekend voor een volledige loopbaan.
Een voorbeeld:
Karel en Claire zijn een gelukkig getrouwd koppel. Karel heeft een goed gevulde carrière en een deftig pensioen. Claire heeft niet gewerkt om voor de kinderen te zorgen. Eenmaal met pensioen ontvangen ze een pensioen aan het gezinsbedrag op basis van de carrière van Karel. Als Claire als eerste overlijdt, ontvangt Karel een alleenstaandenpensioen (op basis van zijn carrière). Maar als Karel als eerste overlijdt, onvangt Claire een overlevingspensioen dat overeenkomt met 80% van het gezinspensioen.
Het verschil tussen een alleenstaanden- en een gezinspensioen?
Normaal gezien moet je hiervoor geen aanvraag indienen en neemt de pensioendienst het initiatief. Je krijgt een overlevingspensioen vanaf de maand die volgt op de maand van overlijden.
Uitzonderingen: wanneer dien je zelf een aanvraag in?
Jullie woonden niet samen
Opgelet: als je niet samenwoonde met je overleden partner (bijvoorbeeld in het geval van een feitelijke scheiding), dan moet je wel een aanvraag indienen.
Je overleden partner werkte nog
Als je zelf met pensioen bent, maar je overleden partner werkte nog, moet je je overlevingspensioen zelf aanvragen bij de gemeente of de pensioendienst. Dien je deze aanvraag binnen de twaalf maanden in, dan wordt je overlevingspensioen toegekend met terugwerkende kracht vanaf de maand van het overlijden van je partner.
Let op: als je een nieuw huwelijk aangaat (niet bij feitelijk of wettelijk samenwonen) wordt het overlevingspensioen geschorst. Ook in het geval van een veroordeling voor een misdrijf tegenover de overleden huwelijkspartner verdwijnt het recht op een overlevingspensioen.
Aangezien je overleden partner nog niet gepensioneerd was, moet zijn/haar pensioen nog berekend worden. Dit zal gebeuren op basis van de beroepsloopbaan. Voor werknemers en zelfstandigen is de berekening vergelijkbaar met die van het pensioen voor een alleenstaande.
Wie niet aan de leeftijdsvoorwaarde voldoet om een overlevingspensioen te ontvangen, kan, in sommige gevallen en onder voorwaarden, een beroep doen op een tijdelijke overgangsuitkering.
