De Vlaamse erfbelasting: wat moet je weten?

Wat is erfbelasting?

De erfbelasting is een belasting die erfgenamen betalen op een nalatenschap. Wanneer iemand overlijdt, moet er een aangifte van de nalatenschap ingediend worden. Die aangifte bevat een raming van het vermogen van de overledene. Op dat vermogen wordt de erfbelasting berekend.

Erfbelasting in Vlaanderen

Successierechten of erfbelasting vormt in ons land een regionale materie. Dit maakt dat er dus verschillen zijn naargelang het Gewest: Vlaanderen, Brussel of Wallonië.

Je kan de nalatenschap in Vlaanderen op verschillende manieren indienen: elektronisch (via ERFonline of via het digitale loket van de Vlaamse Belastingdienst) of per post. Dat moet binnen vier maanden na het overlijden gebeuren, als het om een overlijden in België gaat. Vond het overlijden in de Europese Economische Ruimte (EER) plaats, dan heb je vijf maanden tijd. Was het buiten de EER, dan krijg je nog een maand extra, zes maanden dus.

Erf je bijvoorbeeld een vakantiewoning in Frankrijk of Spanje? Lees dan hier meer over erfenissen uit het buitenland.

Successierechten in Wallonië en Brussel

In de volksmond wordt vaak nog gesproken over successierechten. Die term wordt niet langer gebruikt in Vlaanderen, want daar hebben we het over erfbelasting. In Brussel en Wallonië wordt het begrip ‘successierechten’ wel nog gehanteerd. Maar beide termen dekken wel degelijk dezelfde lading. De aangiftetermijnen voor de nalatenschap zijn dezelfde als in Vlaanderen.

Wie betaalt de erfbelasting?

Iedereen die iets ontvangt uit de nalatenschap van een overledene, moet in principe erfbelasting betalen. Er zijn evenwel verschillende soorten erfopvolgers:

• Wettelijke erfgenamen: mensen die erven op basis van wettelijke regels. Het gaat om partners, erfgenamen in rechte lijn (kinderen, kleinkinderen, achterkleinkinderen, ouders, grootouders en overgrootouders) en erfgenamen in zijlijn (broers en zussen, neven en nichten, achterneven en -nichten, (groot)ooms en (groot)tantes en hun kinderen).
• Legatarissen: personen, organisaties of instellingen die erven op basis van een testament (legaat).
• Contractuele erfopvolgers: langstlevende echtgeno(o)t(e)n die erven op basis van een schenking, die plaatsvindt op het moment van overlijden van de huwelijkspartner.

Als erfgenaam ben je niet verplicht om een erfenis te aanvaarden. Lees hier wanneer, waarom en hoe je een erfenis kunt weigeren.

Waar gaat de erfbelasting naartoe?

De erfbelastingen vormen inkomsten voor de Vlaamse overheid. Het geld wordt gebruikt voor overheidsuitgaven in tal van beleidsdomeinen en komt op die manier ook de volledige bevolking ten goede. Doordat de erfbelasting onder andere berekend wordt in functie van de grootte van de nalatenschap, is er ook een herverdelend effect.

Tarieven in de Vlaamse erfbelasting

Berekening van de erfbelasting

De erfbelasting wordt berekend op het vermogen van de overledene op de datum van zijn overlijden. Dat vermogen bestaat uit alle roerende en onroerende goederen (in België en het buitenland), verminderd met de schulden en de begrafeniskosten.

Het tarief van de erfbelasting hangt af van

• de graad van verwantschap tussen de erfgenaam en de overledene: er wordt een onderscheid gemaakt tussen tarieven
  • in rechte lijn en tussen partners (huwelijkspartners, wettelijk samenwonenden en personen die minstens één jaar feitelijk samenwonen)
  • tussen broers en zussen
  • tussen andere personen
• de grootte van de nalatenschap.

Tarieven in rechte lijn en tussen echtgenoten en samenwonenden

Tarieven tussen niet-samenwonende broers en zussen

Tarieven tussen andere personen

Erfenissprong is mogelijk

Erfgenamen hebben vaak de kaap van vijftig jaar al gerond wanneer ze erven. De kans bestaat dan ook dat ze op dat moment het geld van de nalatenschap minder nodig hebben dan hun kind(eren).

• Via de erfenissprong of generatiesprong kunnen kleinkinderen rechtstreeks van hun grootouder(s) erven. Ze  betalen dan erfbelasting in functie van hun erfdeel.
• Ouders kunnen de nalatenschap ook aanvaarden en toch binnen het jaar een deel van de erfenis belastingvrij doorschenken aan hun kind(eren). De erfbelasting valt dan ten laste van de ouder, en niet van het kind/de kinderen.

Door kleinkinderen rechtstreeks van hun grootouders te laten ervan, moet er maar één keer erfbelasting betaald worden, en geen twee keer.

Hoe kan je erfbelasting beperken?

Niemand betaalt graag te veel belastingen. Daarom geven we je graag enkele tips om erfbelasting of successierechten te vermijden.

(Veel) meer over erfbelasting?

Dit is alles wat je wilde weten over successie.