“Er schijnt zon achter de wolken”, zegt Pascal Paepen. Maar financieel adviseurs zijn vandaag in zekere zin crisismanagers voor hun beleggersklanten. Want we kunnen echt wel spreken van meerdere crisissen die samenkomen.
- Covid-19 is nog niet weg. In China bijvoorbeeld weegt corona nog steeds op de economische activiteit en het consumentenvertrouwen.
- De oorlog in Oekraïne, met de achterliggende nucleaire dreiging, heeft een serieuze impact op de productie en prijs van energie, meststoffen en voeding. En in het verlengde hiervan kunnen ook de spanningen tussen China en Taiwan in de toekomst problemen geven.
- De inflatie heeft de kaap van 10% gerond. Ook de kerninflatie stijgt mee. De centrale banken zijn daarop gestart met renteverhogingen, zodat de tijd van gratis lenen voorbij is.
- Er heerst een zekere sociale onrust over de daling van de koopkracht, toegang tot huisvesting, migratie, hogere belastingen, politiek, …
We zitten dus in een perfecte storm, maar dan willen mensen weten waar ze kunnen schuilen. Dat is een logische reactie, al moeten we die wat nuanceren. Mensen worden nu eenmaal graag bang gemaakt. Slecht nieuws verkoopt nu eenmaal goed, dat bewijzen kranten en journaals elke dag. Bovendien zijn we de voorbije 15 à 20 jaar met heel wat crisissen geconfronteerd geweest: de kredietcrisis, bankencrisis, overheidsschuldencrisis, migratiecrisis, gezondheidscrisis, … Je zou dus kunnen zeggen dat het altijd wel in zekere zin crisis is. Wat we vandaag meemaken, is misschien uitzonderlijk omdat er heel wat zaken samenvallen, maar tegelijkertijd is het ook deels de geschiedenis die zich herhaalt.
Geen zware recessie op komst
Het IMF voorspelt voor de komende jaren wel degelijk nog economische groei op wereldvlak. De situatie is dus niet zo slecht als ze soms voorgesteld wordt, aldus Paepen. Maar een aantal trends en situaties vormen uiteraard wel een bedreiging voor de economische activiteit: het energietekort, de impact van inflatie op koopkracht en marges, renteverhogingen, een escalatie van het conflict in Oekraïne, … Dit zorgt voor een zeker pessimisme bij consumenten, investeerders en ondernemingen. Daar staat volgens Paepen tegenover dat we veel van deze evoluties wel degelijk hebben zien aankomen. Ook is de arbeidsmarkt erg veerkrachtig en wordt de economie gestimuleerd door de toenemende investeringen in groene energie. Verder blijft de overheid de economie ondersteunen en is de reële rente nog steeds erg laag. “Het ziet er dus vandaag zeker niet naar uit dat we naar een lange en zware recessie gaan, al kan dat natuurlijk nog veranderen”, stelt Paepen.
Van waar komt de hoge inflatie?
De torenhoge inflatie baart veel mensen zorgen. Maar waar komt die precies vandaan? Paepen ziet korte- en langetermijneffecten. “Op korte termijn is er de impact van het Covid-19-beleid, de oorlog in Oekraïne met alle sancties en tegensancties, de zwakke euro en de aanpassing van het monetaire beleid, waarbij de centrale banken door de schuldproblematiek bereid zijn om een wat hogere inflatie te aanvaarden. Op lange termijn denken we dat de inflatie nog wel even zal aanhouden, al zal ze wel dalen. Maar de milieutransitie brengt een kost mee, onder de vorm van hogere belastingen, strengere productievoorschriften, lagere landbouwopbrengsten, een lagere productiviteit van werknemers, tekorten aan grondstoffen, … Bekeken over een langere periode is die transitie zeker een goede zaak, maar op kortere termijn gaat die gepaard met bijkomende kosten. Net zoals de deglobalisering en vergrijzing op zich goede evoluties zijn, maar eveneens voor extra kosten zullen zorgen.”
Paepen stelt ook vast dat er vandaag geen wantrouwen is in de centrale banken, ook al hadden die de hoge inflatie niet voorspeld en hebben ze die aanvankelijk zelfs geminimaliseerd. Zal de rente nog stijgen de komende periode? “Ja”, is Paepen resoluut. “Maar een veel hogere rente is gewoon wishful thinking voor renteniers. Dat zal niet gebeuren. De inflatie zal dalen. Een te hoge rente brengt immers de economie in gevaar en kan leiden tot een vastgoedcrisis. Vandaar dat centrale banken er alles aan zullen doen om de inflatie te verlagen. Is dat slecht nieuws voor beleggers? Niet noodzakelijk. De geschiedenis leert dat de beurzen bijna altijd stegen in periodes dat de centrale banken de beleidsrente optrokken.”
De middellange termijn
De oorlog in Oekraïne zal volgens Paepen zorgen voor “meer investeringen in duurzame energie en voor een lagere afhankelijkheid van specifieke landen met het oog op bepaalde producten. Andere belangrijke trends zijn de klimaatproblematiek, andere geopolitieke conflicten (China-Taiwan), cyberveiligheid, sociale onrust … maar ook dat er veel nieuwe ondernemingen opgestart worden! Elke crisis heeft dan ook zijn voordelen: Covid-19 zorgde voor een boost in thuiswerk, Oekraïne voor een versnelde energietransitie. Er is vandaag ook duidelijk meer Europese cohesie dan enkele jaren geleden.”
Hoge bedrijfswinsten
Positief is voorts dat de bedrijfswinsten van de S&P 500-ondernemingen nog altijd erg hoog zijn. Ook de winstverwachtingen van de bedrijven zijn nog altijd zeer goed. De winsten worden duidelijk niet bedreigd door de inflatie. Dit verklaart ook waarom de arbeidsmarkt zo sterk is.
“Er zijn weliswaar een aantal bedreigingen, maar die mag je niet overschatten. Zo zou de economische bedrijvigheid kunnen dalen, maar zal er wellicht geen zware recessie volgen. Stijgende lonen hebben een impact op de kostenstructuur van bedrijven, maar zijn dan weer goed voor de economische bedrijvigheid en sociale cohesie. Dat bepaalde marges zouden dalen, is positief voor de concurrentie. Elk nadeel heeft zijn voordeel. Het algemeen belang is dus, zeker op lange termijn, in het belang van de aandeelhouders en investeerders.”
Vooruitzichten voor beleggers
De financiële markten zijn in 2022 erg volatiel. De meeste beurzen maken woelige tijden door en veel aandelen zijn in de loop van 2022 in waarde gedaald. Opvallend is dat zowel dynamische als defensieve beleggers in de klappen deelden. Maar ook spaarders verloren 10% koopkracht en wie voor obligaties koos, maakte eveneens 10% of meer verlies.
“De beurs is vandaag niet duur, zegt Pascal Paepen, “om verschillende redenen:
- We zitten op een vrij normale koers-winstverhouding.
- Europese aandelen zijn zelfs vrij goedkoop vandaag, maar we hebben op ons continent natuurlijk wel met enkele risicofactoren af te rekenen, zoals de oorlog in Oekraïne en onze energievoorziening.
- De reële risicopremie is min of meer stabiel gebleven in vergelijking met de voorbije jaren.
Zijn obligaties terug interessant? Neen, want de reële rente is immers negatief, zelfs als de inflatie de komende jaren zou dalen.”
Is zo’n beursdaling uitzonderlijk? “Absoluut niet. Gemiddeld zien we die elke 3,5 jaar. Er waren er immers 36 tussen 1900 en vandaag. Gemiddeld duurt zo’n ‘baisse’ 10 maanden, terwijl de daaropvolgende ‘hausse’ gemiddeld 33 maanden duurt. De gemiddelde daling bedraagt 36%, de gemiddelde stijging 112%. Zelfs duur kopen is helemaal geen probleem als je tijd hebt. Verkopen tijdens een baisse brengt dan weer hoge opportuniteitskosten mee. Niet doen dus! Conclusie: beleggen in aandelen is nog steeds interessant, maar bekijk het op de lange termijn. Spreiden is en blijft daarbij erg zinvol.”
