11/06/2024

Wat met pensioensparen bij overlijden?

Je spaart jarenlang in een pensioenspaarproduct. Maar wat gebeurt er met de gestorte premies als je overlijdt? Wie ontvangt het kapitaal? En wat is de rol van de fiscus in het hele verhaal?

In dit artikel

Omdat we steeds langer leven, is het belangrijk om financieel goed voorbereid te zijn op je oude dag. Sparen voor een aanvullend pensioen, bijvoorbeeld via pensioensparen of langetermijnsparen, is dan ook sterk aangewezen. Maar je bent natuurlijk niet zeker dat je tot je wettelijke pensioenleeftijd in leven blijft …

Wat krijg je uitgekeerd bij pensioensparen?

Het opgebouwde kapitaal dat na jouw overlijden uitgekeerd wordt, hangt af van het type pensioenspaarproduct dat je onderschreven hebt:

Sparen via een pensioenspaarfonds levert je op het einde van de rit een bedrag op dat overeenkomt met de volgende rekensom:
- gestorte premies + meerwaarde - kosten – belastingen
Sparen via een pensioenspaarverzekering levert je het volgende bedrag op:
- In tak 21: gestorte premies + (gewaarborgde) rente + eventuele winstdeelname in tak 21 - kosten - belastingen
- In tak 23: gestorte premies + meerwaarde - kosten - belastingen
Bij tak 21 geniet je een gewaarborgde rente, eventueel aangevuld met een winstdeelname. Bij tak 23 hangt je rendement af van de resultaten van onderliggende beleggingsfondsen.

Belasting pensioensparen bij overlijden

Pensioensparen geeft je recht op een fiscaal voordeel. In 2024 kan je tot 1.310 euro fiscaal voordelig storten. In ruil hiervoor heft de fiscus op jouw 60ste verjaardag een taks (anticipatieve heffing) van 8% op het gespaarde kapitaal. Na je 60ste verjaardag kan je nog volledig belastingvrij doorsparen tot je 64ste, met behoud van het fiscale voordeel. Opgelet, als je je pensioenspaarcontract maar afgesloten hebt na je 55ste verjaardag, dan wordt de anticipatieve heffing toegepast op de tiende verjaardag van het contract. Maar je kan wel van fiscaal voordeel genieten tot en met je 64ste.

Overlijden voor 60ste verjaardag

Overlijd je vóór je 60ste, dan zal de fiscus de belastingen op het moment van het overlijden toepassen. Die bedragen 8%.

Overlijden na 60ste verjaardag

Een overlijden na de 60ste verjaardag betekent dat de anticipatieve heffing al ingehouden is en de fiscus dus zijn deel van de koek heeft gehad.

Successierechten op pensioensparen

Na het overlijden wordt het opgebouwde spaarkapitaal verdeeld onder de erfgenamen en/of begunstigden.

Als de erflater spaarde via een pensioenspaarfonds, dan valt het gespaarde kapitaal binnen de nalatenschap en betalen de erfgenamen daar successierechten/erfbelasting op.
Het opgebouwde kapitaal via een pensioenspaarverzekering valt in principe buiten de nalatenschap, maar ook deze vorm ontsnapt niet aan successierechten/erfbelasting.

Direct na het overlijden worden de rekeningen van de erflater geblokkeerd. De bank doet dit met het oog op de uitbetaling van de tegoeden aan de correcte erfgenamen. In eerste instantie moet de bankinstelling alle banktegoeden en -schulden van de erflater overmaken aan de fiscus. Pas hierna kan de bank het geld ter beschikking stellen van de erfgenamen.

Begunstigden bij pensioensparen

Spaar je voor je oude dag via een pensioenspaarverzekering, dan moet je in je contract de begunstigden van het kapitaal aanduiden.

Begunstigde bij leven: dat ben je zelf
Begunstigde bij overlijden: je duidt iemand aan die van de verzekeringsmaatschappij het kapitaal ontvangt als jij overlijdt. Om fiscaal voordeel te genieten op jouw pensioenspaarverzekering, moet de begunstigde bij overlijden als volgt omschreven zijn: de echtgenoot, of de wettelijk samenwonende partner, of bloedverwanten tot en met de 2e graad.

Een pensioenspaarfonds kent deze formule niet. Het gevolg hiervan is dat het gespaarde kapitaal van je pensioenspaarfonds rechtstreeks in de nalatenschap terechtkomt.

Voor extra info rond successie >>

Meer weten over het overlevingspensioen bij overlijden >>