Met minder dan 100.000 of zelfs één miljoen dollar kom je in de meeste beleggingsfondsen niet binnen. Juist omdat ze zich enkel openstellen voor een klein kransje, meestal professionele investeerders, waren hefboomfondsen tot voor kort niet onderworpen aan een strikte regelgeving. Dat liet hun fondsbeheerders toe een ruim arsenaal investeringsstrategieën toe te passen, waar klassieke beleggingsfondsbeheerders niet altijd over beschikken. Dikwijls is de persoon van de manager bepalend in de keuze van het hefboomfonds.
De naam hefboom of het Engelse “Hedge” duidt op het afdekken van risico’s. Zo is één van de gangbare strategieën “Long/short equity”. Hierbij koopt de manager één aandeel (long) waarvan hij hoopt dat het goed zal presteren en gaat “short” op een vergelijkbaar aandeel waarop hij verliezen verwacht. Short gaan is een geleend aandeel verkopen en op een bepaalde datum terugkopen. Je speculeert dus op de daling van het aandeel.
Voorbeeld van een Long/short equity strategie: de fondsmanager koopt Telenet aandelen en gaat short op Belgacom aandelen, omdat hij gelooft dat Telenet het goed zal doen en Belgacom niet. Als morgen de Belgische Telecommarkt om welke reden dan ook in elkaar stuikt, is hij ingedekt door zijn shortpositie in Belgacom en verliest niet alles. Omgekeerd zal hij van een algemene hausse in de sector minder profiteren. Het fonds moet het hebben van de onderlinge prestaties tussen de twee bedrijven.
Tijdens de crisis werd meermaals een verbod opgelegd om short te gaan op bepaalde bankaandelen door de destabiliserende werking op de aandelen en de markten in het algemeen. Eén van de bekendste hefboomfondsen is het Soros Fund Management van de Amerikaanse zakenman en filantroop George Soros. Dat fonds verdiende in 1992 $1,8 miljard op de rug van de Britse overheid door short te gaan op de pond. In 2010 raakte bekend dat het fonds vier decennia lang een gemiddelde jaarlijkse return van 20 procent wist te behalen.
Maar het éne hefboomfonds is het andere niet en mensen hebben, net als bij de lotto, de neiging zich blind te staren op de succesverhalen. Volgens Simon Lack, ex-bankier bij JP Morgan en auteur van “The Hedge Fund’s Mirage”, zou al het geld dat ooit in hefboomfondsen geïnvesteerd is, tweemaal zoveel opgebracht hebben als het over dezelfde periode in Amerikaanse staatsobligaties was belegd…
Ondertussen hebben de Europese en Amerikaanse regelgevers de controle op de hefboomfondsen stevig opgevoerd. In de VS worden hefboomfondsmanagers die meer dan 150 miljoen dollar beheren verplicht zich te registreren. Het Europese parlement stemde in november 2010 de Alternative Investment Fund Managers Directive. Maar of deze nieuwe wetten genoeg zijn om de excessen van de hefboomfondsen aan banden te leggen, zal nog moeten blijken.