Al sinds 2017 analyseert het Ugent-NN Nationaal Geluksonderzoek van de UGent en levensverzekeraar NN wat de Belg gelukkig maakt en hoe we dit geluk kunnen bevorderen in onze samenleving. In december 2022 werd een nieuwe bevraging afgenomen bij 2884 mensen. Op basis hiervan werd een representatieve steekproef genomen van 1709 Belgen.
Psychologische basisbehoeften bepalen gelukfactor
Autonomie, betrokkenheid – die bekijkt of je omringd bent door mensen die om je geven - en competentie zijn psychologische basisbehoeften en voorspellers van geluk. Wel nu, zelfstandigen scoren beter op elk onderdeel in vergelijking met andere beroepscategorieën. Zo ervaart 38% van de zelfstandigen een hoge autonomie, terwijl slechts 17% van de arbeiders, 25% van de bedienden en 24% van de ambtenaars hoge gevoelens van autonomie rapporteren. Ook op vlak van gebied van competentie, 64% van de zelfstandigen hoge gevoelens van competentie ervaart, in vergelijking met 44% van de arbeiders, 55% van de bedienden en 50% van de ambtenaars.
Eigen beslissingen en jobkenmerken
Zelfstandigen beslissen zelf over hun werk waardoor ze meer autonomie ervaren. Omdat ze logischerwijs vaak kiezen voor iets dat ze graag doen en goed kunnen, voelen ze zich bovendien competenter. Daarnaast zijn er ook specifieke jobkenmerken die bijdragen aan geluk. We onderscheiden enerzijds ’jobvereisten’ zoals bv. emotionele belasting, werkdruk en rolconflict en anderzijds ‘hulpbronnen’ zoals het hebben van ontwikkelingsmogelijkheden, zelf invloed hebben op de job, steun van collega’s, … Uit onderzoek blijkt dat jobs met hoge vereisten en weinig hulpbronnen nefast zijn voor het werk én welzijn in het algemeen. Tot slot geven zelfstandige ondernemers meer dan arbeiders en bedienden aan hun werk ook als meer zinvol te ervaren. Ook op vlak van de jobvereisten blijkt dat ze minder rolconflict ervaren dan de andere beroepscategorieën.
Work-life balance en burnoutsymptomen
Toch moeten zelfstandigen oppassen dat ze zichzelf niet voorbijlopen. Dat blijkt ook uit de Vlaamse Werkhaarbeidsmonitor (2007-2019) waarin 30% van de zelfstandigen een onevenwicht ervaart tussen werk en privé. Belangrijke factoren die hieraan bijdragen zijn de hoge werkdruk, lange werkuren en de grote emotionele belasting van de job. Bovendien rapporteren zelfstandigen minder burn-outsymptomen dan bedienden en arbeiders. Dat blijkt ook uit een recent rapport van de SERV (Sociaal-Economische Raad). Belangrijke nuance: zelfstandigen scoren nog steeds het laagst wat aantal mensen met burn-outsymptomen betreft. Toch is waakzaamheid geboden. Zo geven cijfers van het RIZIV aan dat de stijging van invaliditeit als gevolg van burn-out of depressie in de periode 2016 tot 2021 het hoogst is bij zelfstandigen.
Klik hier om het volledige persbericht te lezen.
