Proactief ingrijpen kost minder
Mentale gezondheid is een sterkte die, wanneer uitgeput, grote kosten met zich mee kan brengen in termen van tijd en middelen. En deze kosten zijn niet alleen individueel: ze strekken zich uit tot in de maatschappij, onze werkplekken en onze gezinnen. Maar stel je voor dat we onze aanpak van mentale gezondheid konden veranderen. In plaats van ons enkel te richten op genezing, zouden we onze aandacht moeten verschuiven naar preventie en vooral proactieve maatregelen. Hiervoor is meer veranderkracht nodig: het vermogen om te floreren te midden van voortdurende verandering.
De kost, niet enkel financieel, van vroeg ingrijpen is veel lager dan die van de behandeling van een burn-out. Misschien denk je dat dit je niet zal overkomen. De vraag is of je dit risico wil nemen.
Studies tonen aan dat zelfstandigen vaker onder stress lijden dan werknemers, en dat dit versterkt wordt naarmate men langer zelfstandige is. Verder blijkt dat zelfstandigen te lang op dezelfde manier doorgaan alsof er niets aan de hand is en willen blijven presteren, zelfs ten koste van hun gezondheid. Het gevolg is dat het voor ondernemers die al lang zelfstandig zijn en psychische stress ervaren, een grotere uitdaging kan worden om te herstellen. Het herstel van een burn-out kan meer dan een jaar duren. Beeld je in wat dit je kan kosten …
Om de mentale gezondheid te verbeteren en burn-out te voorkomen, kunnen zelfstandigen proactieve stappen ondernemen. Dit omvat zowel persoonlijke als organisatorische acties. Op persoonlijk niveau doe je er goed aan activiteiten te kiezen die toelaten om je volledig te ontkoppelen, zoals sporten, activiteiten met vrienden en voldoende verlof nemen. Organisatorisch gezien is het essentieel dat taken die energie geven de overhand hebben over taken die energie vreten. Het doorlichten en herindelen van taken kan helpen om energievreters te elimineren en zo de werkervaring te verbeteren.
In dit kader van proactief risicobeheer van mentale gezondheid staan twee zaken centraal: het beter gebruik maken van de tijd die we gekregen hebben door de stijgende levensverwachting en het vergroten van onze 'veranderingskracht'.
Tijd en veranderkracht als hefbomen voor een betere mentale gezondheid
Tijdsperspectief omdraaien
We leven langer en toch kreunen we onder tijdsgebrek. 42% van de actieve Belgen kan onvoldoende tijd vrijmaken voor wat echt belangrijk is in het leven. We hebben het druk. We moeten het ook druk hebben, want zo hoor je erbij. Met de toenemende druk is het niet verrassend dat we worstelen met tijdsbeheer en vermoeidheid, en dat het achteruitgaat met onze mentale gezondheid. Vooral bij zelfstandigen schieten het aantal burn-outs en depressies omhoog …
Maar het hoeft niet zo te zijn. We hebben volop tijd in ons leven. Door ons perspectief aan te passen, kunnen we tijd niet zien als een vijand die ons voortdurend opjaagt, maar als een bondgenoot voor een betere mentale gezondheid. Velen dromen ervan om zo vroeg mogelijk met pensioen te gaan om een minder stressvol leven te leiden, meer tijd door te brengen met geliefden en te genieten van aangename activiteiten. Maar waarom wachten? Onder zelfstandigen en werknemers bestaat er immers al een draagvlak om enkele pensioenjaren in te ruilen voor regelmatige preventieve loopbaanonderbrekingen, en voor meer tijd en flexibiliteit tijdens de loopbaan. We noemen dit het langleven-model. Hiervoor moet het beleid echter veranderen.
Veranderkracht
'Oud' en 'jong' worden niet gescheiden door leeftijd, maar door mentaliteit. 'Jonge' individuen, ongeacht hun leeftijd, verwelkomen verandering, richten zich op toekomstige mogelijkheden en gebruiken het geschenk van meer tijd op een constructieve manier. Dit vermogen om ons aan te passen en te gedijen te midden van voortdurende verandering, om te geloven in ons vermogen om de uitdagingen van het leven aan te gaan en onze overtuiging dat onze acties onslevenspad beïnvloeden, is fundamenteel voor het omarmen van verandering. Als we deze aspecten stevig verankeren, navigeren we beter door de mijlpalen van het leven, behouden we ons mentaal welzijn en beperken we effectief de gezondheidsrisico's die tot vervroegde pensionering kunnen leiden of onze pensioenplannen kunnen verstoren. Het ontwikkelen van onze veranderkracht is daarom ook een investering in onze toekomst en welzijn.
De weg vooruit
Waar beginnen we? De weg is eenvoudiger dan je zou denken. Drie keer per week een uur duursporten en een goede nachtrust (acht uur per nacht). Heb je moeite met in slaap vallen? Geef jezelf toestemming om te slapen. Dit zijn praktische, houdbare strategieën die iedereen kan implementeren, met voordelen voor gezondheid en welzijn die al binnen enkele weken zichtbaar zijn. Sport en Slaap zijn de eerste stappen van het sixpack-for-life-model. De andere zijn Sabbatical of herbronmomenten inbouwen, Sociale verbondenheid en ondersteuning, Stressors aanpakken en verdiepen van je zelfkennis (of Self-knowledge). Het versterken van de veranderkracht is haalbaar voor iedereen. Het opent een wereld waarin elk individu floreert op elke leeftijd en in elke fase.
De tijd om te beginnen is nu.
